تاریخچه ی دستگاه بستنی ساز و بستنی

تاریخچه دستگاه بستنی ساز ، بستنی و نوشیدنی های یخی
بستنی به احتمال زیاد نوع تحول یافته نوشیدنی های یخ زده است. هزاران سال است كه آب یخ زده در آسیا به مصرف خوراكی می رسد. مصرف مواد لبنی یخ زده، اولین بار در ادبیات چین باستان دیده شده است كه قدمت این منابع به قرن دوازدهم برمی گردد.

در قرن چهارم قبل از میلاد، اسكندر كبیر به نوشیدنی های یخ زده یا به اصطلاح امروز تگری (تگرگی)، علاقه فراوانی داشته و در مدارك باستانی نیز دیده شده كه در سال ۶۲ قبل از میلاد، نرون، امپراتور روم گروه هایی را به كوهستان های آپنین (Apennines) می فرستاد تا برایش یخ و برف بیاورند، سپس آن را با شربت، پوره میوه یا عسل مخلوط می كرده و می خورد.

بازرگانان و ماجراجویانی چون ماركوپولو، روش تهیه یخ را از خاور دور به اروپا بردند. در ۱۶۶۰، كافه پروكوپ توسط یك ایتالیایی به نام كولتلی در پاریس افتتاح شد كه در آن انواع یخ (طعمدار) و خامه یخ زده یا همان بستنی، تولید و عرضه می شد. بعد از آن، دسرهای یخی راه خود را به آمریكا باز كردند و در سال ۱۷۰۰ میلادی، فرماندار مریلند، از میهمانان خود با بستنی پذیرایی كرد.

اختراع دستگاه بستنی ساز
در سال ۱۸۴۳ میلادی، اولین فریزر دستی چرخشی توسط نانسی جانسون اختراع و ثبت شد. در فاصله سالهای ۱۸۴۸ و ۱۸۷۳، ۶۹ بستنی ساز چرخشی دیگر به ثبت رسید و در سال ۱۸۵۱ اولین واحد صنعتی تولید بستنی توسط جاكوب فیوزل در بالتیمور راه اندازی شد.
یك سال قبل از پایان قرن، آگوست گالین دستگاه هموژنیزه كننده را اختراع كرد كه به ایجاد بافت نرم و خاص بستنی بسیار كمك كرد.

شايد می توان گفت تاریخچه توليد بستنی در ايران به حدود 60 سال پيش برگردد

تاریخچه بستنی قیفی
با به وجود آمدن دستگاه های سردكننده مكانیكی، اولین فریزر افقی یك پارچه توسط اچ.اچ میلر ساخته شد كه با آن قطعات كوچك بستنی، جداگانه فریز می شدند، اما اولین بستنی قیفی توسط یك مهاجر ایتالیایی به نام ایتالو مارچیونی در نیویورك تهیه شد و او قالب مخصوص بستنی قیفی خود را در ۱۹۰۳ به ثبت رساند و یك سال بعد به طور اتفاقی در نمایشگاه جهانی سنت لوئیس معرفی شد.

در این نمایشگاه، یك تولیدكننده نان شیرین اهل سوریه به نام حموی تعدادی نان شیرین را به شكل مخروط لوله كرد تا همسایه بستنی فروشش بتواند برای توزیع بستنی از آن استفاده كند. این شكل عرضه بستنی تا امروز، یكی از محبوب ترین شیوه ها باقی مانده است. تولید انواع دیگر بستنی از نوع بستنی چوبی، بستنی با رویه میوه و بستنی شكلاتی از سال ۱۹۲۰ آغاز شده است كه در آن زمان، پدیده ای نوظهور بود.

تاریخچه تولید بستنی از نوع چوبی، بستنی با رویه میوه و شكلاتی به سال ۱۹۲۰ برمی گردد

تاریخچه بستنی در ایران
در امپراتوری ایران، مردم افشره آب انگور را روی مقداری برف در کاسه‌ای می‌ریختند و آن را به عنوان دسر، مخصوصا هنگام گرمی هوا صرف می‌کرده‌اند. برف یا از زیرزمین‌های سردی به نام یخچال، یا از برف باقیمانده روی کوه‌های اطراف پایتخت تابستانه، هگمتانه، برداشت می‌شده است.

شايد می توان گفت تاریخچه توليد بستنی در ايران به حدود 60 سال پيش برگردد، اما در دهه هاي 30 و 40 بود كه بستني فروش ها براي خود اسم و رسمي پيدا كردند.
در سالهاي اوليه توليد بستنی، شكر و شير و ثعلب را در استوانه هاي فلزي كه در بشكه هاي چوبي قرار داشت، مي ريختند و اطراف استوانه هاي فلزي را با نمك و يخ مي پوشاندند. يخ و نمك باعث مي شد دما به حدود 20 درجه سانتيگراد زير صفر برسد. بعد از آن، قطعات يخ بسته اطراف استوانه فلزي را جدا مي كردند، آن هم توسط پارو، اين كار باعث مي شد تا تمام محتويات استوانه سفت شود. با اين روش، تهيه بستني حدود هشت ساعت طول مي كشيد و حدود 20 كيلو بستني آماده مي شد.

تاريخچه ورود دستگاه هاي بستنی سازی به ایران
اما تاريخچه ورود دستگاه هاي بستنی سازی به اواخر دهه 40 برمي گردد. آن موقع در كنار بستني، فالوده هم درست مي كردند. فالوده از نشاسته و آب و شكر تهيه مي شد. نشاسته را با آب مخلوط مي كردند و مي پختند، سپس آن را در استوانه اي كه پايين آن مشبك بود، مي ريختند، زير استوانه ها آب صفر درجه و زير صفر مي گذاشتند. با عبور محلول نشاسته از استوانه مشبك و ورود آن در آب صفر درجه، رشته هاي منجمد درست مي شد. اين رشته را با شكر مخلوط مي كردند و فالوده آماده مي شد.

براي تهيه يخ هم از برف يخچال هاي طبيعي توچال استفاده مي كردند. در اواخر دهه 40 كه دستگاه هاي بستنی ساز وارد كشور شد، شركت سازنده اين دستگاه های بستنی ساز به هريك از بستنی فروشي هاي معروف تهران، يك دستگاه هديه داد، اما در اين ميان، يكي از بستنی فروشی هاي بسيار قديمي به نام اكبر مشتی كه هنوز هم قديمي ترها از آن بسيار ياد مي كنند، زير بار استفاده از اين دستگاه ها نرفت.

البته امروزه دستگاه ها بستنی ساز جدید و به روز در ایران تولید و مورد استفاده قرار میگیرد یکی از این نوع دستگا ه های به روز دستگاه بستنی ساز رولی میباشد که توسط شرکت بازرگانی دوریا در ایران تولید شده است و این شرکت تنها شرکت ثبت شده و ثبت کننده دستگاه بستنی ساز رولی در ایران میباشد .

تاریخچه بستنی سنتی
نوعی بستنی با نام بستنی سنتی یا ایرانی در ایران رواج دارد که دارای طعم زعفران و رنگ زرد می‌باشد. این بستنی همراه با خلال پسته و تکه‌های بزرگ خامه‌است و طرفداران زیادی دارد. اکبر مشتی یکی از اولین کسانی بوده که در ایران بستنی فروشی داشته است. بستنی اکبر مشتی با نوع خارجی آن بسیار متفاوت بود. ایرانی‌ها استفاده از گلاب و زعفران را بر ثابت کننده‌ها ترجیح می‌دادند.

کارگاه بستنی سازی اکبرمشتی

پیش از این بستنی‌های سه رنگ در بسیاری از شهرها رواج داشت که رنگ زرد آن زعفرانی، سفید آن وانیلی و رنگ قهوه‌ای دارچینی بود که توسط استاد بستنی ساز این سه رنگ به هم چسبیده و در ظروف یک بار مصرف فروخته می‌شدند.
جالب است بدانيد در ژاپن بستنی با طعم هاي ماهي شور ژاپني، كاكتوس، هشت پا، سيب زميني شيرين، زبان گاو، خرچنگ، بادمجان و جلبك هم تهيه مي شود.